ماشین کنترلی یکی از سرگرمی‌های جذاب و هیجان‌انگیز برای بزرگسالان است که می‌تواند احساس سرعت، رقابت و خلاقیت را در آنها بیدار کند. اما مانند هر دستگاه الکترونیکی دیگر، ماشین کنترلی نیز ممکن است با مشکلات و خرابی‌های مختلف روبرو شود که نیاز به تعمیر و نگهداری دارد. در این مقاله، ما قصد داریم به شما چند نکته و ترفند ساده را برای تعمیر و نگهداری ماشین کنترلی آموزش دهیم تا بتوانید عملکرد و عمر آن را بهبود بخشید.
نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری باتری
باتری یکی از قطعات حساس و مهم ماشین کنترلی است که بر قدرت، سرعت، صدا، شارژ، عملکرد و عمر آن تاثیر می‌گذارد. بسته به نوع باتری که ماشین کنترلی شما از آن استفاده می‌کند (لیتیوم پلیمر یا لیتیوم یون)، نکات و ترفندهای مختلفی برای تعمیر و نگهداری آن وجود دارد.
باتری لیتیوم پلیمر (LiPo)
این نوع باتری از قابلیت شارژ بالایی برخوردار است و به طور معمول در ماشین‌های کنترلی با سرعت و قدرت بالا استفاده می‌شود. این باتری‌ها حساس به شارژ کامل یا خالی شدن هستند و در صورت عدم رعایت اصول استفاده از آنها، ممکن است خطر احتراق یا انفجار را به همراه داشته باشند.
برخی از نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری باتری لیپو عبارتند از:
شارژ مناسب باتری
هنگام استفاده از ماشین کنترلی، باتری را قبل از اینکه به حالت کامل خالی شود، شارژ کنید. اگر باتری به حالت خالی برسد، دیگر قابل شارژ نخواهد بود و ممکن است خراب شود. همچنین هنگام نگهداری ماشین کنترلی، باتری را با شارژ 30 درصدی نگه دارید. اگر باتری را با شارژ کامل یا خالی شدن نگه دارید، ممکن است عملکرد و ظرفیت آن کاهش یابد.
شارژر مناسب
برای شارژ باتری لیپو، از شارژرهای مناسب و مخصوص آن استفاده کنید. این شارژرها معمولا دارای تنظیمات مختلف برای ولتاژ، جریان و زمان شارژ هستند. از شارژ کردن باتری با ولتاژ یا جریان بالاتر یا پایین‌تر از حد مجاز خودداری کنید. همچنین از شارژ کامل یا خالی شدن باتری جلوگیری کنید. بعضی از شارژرها دارای تنظیمات حالت ذخیره سازی (storage mode) هستند که به شما کمک می‌کنند تا باتری را با شارژ 50 درصدی نگه دارید. اگر این امکان را دارید ، حتما برای نگهداری انجامش دهید.
باتری را در دمای مناسب نگه دارید
باتری لیپو حساس به دمای بالا یا پایین است. اگر باتری را در دمای بالای 60 درجه سانتی‌گراد یا پایین‌تر از صفر درجه سانتی‌گراد قرار دهید، ممکن است عملکرد و ظرفیت آن کاهش یابد یا خطر احتراق یا انفجار را به همراه داشته باشد. بهتر است باتری را در دمای محیط (20 تا 25 درجه سانتی‌گراد) نگه دارید و از قرار دادن آن در معرض نور خورشید، آتش، آب، رطوبت و ابزارهای تیز خودداری کنید.
محافظ
باتری لیتیوم پلیمری معمولا با پوشش پلاستیک یا فوم پوشانده می‌شود تا از صدمات فیزيكي و الكتروشيميائي جلوگيري كند. بهتر است هنگام نصب يا جابجائي باتري، مراقب باشید تا از آسیب دیدن پوشش آن خودداری کنید. اگر پوشش باتری خراشیده، سوراخ شده یا ورم کرده باشد، ممکن است باتری خطرناک شود و باید آن را دور بیندازید. همچنین میتوانید از کیس‌های مخصوص باتری لیپو استفاده کنید که از جنس فایبر شیشه‌ای هستند و در صورت احتراق یا انفجار باتری، شعله را محدود می‌کنند.
باتری لیتیوم یون(Li-ion)
این نوع باتری از قابلیت شارژ پایین‌تری برخوردار است و به طور معمول در ماشین‌های کنترلی با سرعت و قدرت پایین‌تر استفاده می‌شود. این باتری‌ها حساس به زنگ زدگی، نشت و تخلیه خودبخودی هستند و در صورت عدم رعایت اصول استفاده از آنها، ممکن است عملکرد و عمر آنها کاهش یابد. برخی از نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری باتری لیتیوم یون عبارتند از:
تعویض به موقع
هنگام استفاده از ماشین کنترلی، باتری را قبل از اینکه به حالت تخلیه باتری برسد، تعویض کنید. اگر باتری به حالت تخلیه برسد، ممکن است نشت کند و قطعات داخلی ماشین را آسیب بزند. همچنین هنگام نگهداری ماشین کنترلی، باتری را از دستگاه خارج کنید تا از تخلیه خودبخودی و زنگ زدگی جلوگیری کنید.
باتری را با توجه به قطب‌های منفی و مثبت قرار دهید
در زمان نصب یا تعویض باتری، مطمئن شوید که قطب‌های منفی و مثبت آن را با توجه به علامت‌های روی دستگاه قرار داده‌اید. در غیر این صورت، ممکن است باتری گرم شده و آسیب ببیند یا عملکرد ماشین را تحت تاثیر قرار دهد.
دمای مناسب نگهداری باتری
باتری لیتیوم یون حساس به دمای بالا یا پایین است. اگر باتری را در دمای بالای 50 درجه سانتی‌گراد یا پایین‌تر از 10 درجه سانتی‌گراد قرار دهید، ممکن است عملکرد و ظرفیت آن کاهش یابد یا خطر نشت را به همراه داشته باشد. بهتر است باتری را در دمای محیط (20 تا 25 درجه سانتی‌گراد) نگه دارید و از قرار دادن آن در معرض نور خورشید، آتش، آب، رطوبت و لقمان‌های تیز خودداری کنید.
باتری را با محافظ نگه دارید
باتری معمولا با پوشش پلاستیک یا فوم پوشانده می‌شود تا از صدمات فیزیکی و الکتروشیمیایی جلوگیری کند. بهتر است هنگام نصب یا جابجایی باتری، از آسیب دیدن پوشش آن خودداری کنید. اگر پوشش باتری خراشیده، سوراخ شده یا ورم کرده باشد، ممکن است باتری نشت کند و باید آن را دور بیندازید.
باتری‌ها دنیای وسیعی دارند و در عین سادگی استفاده باید نکاتی را در مورد آنها رعایت کرد. در مقاله شارژ باتری‌های لیتیوم یون و لیتیوم پلیمر در مورد باتری های لیتیومی بیشتر صحبت شده.
نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری موتور
موتور یکی از قطعات حساس و مهم ماشین کنترلی است که از سرعت، قدرت، صدا، عملکرد و عمر آن تاثیر می‌گذارد. بسته به نوع موتور که ماشین کنترلی شما از آن استفاده می‌کند (براش یا براشلس)، نکات و ترفندهای مختلفی برای تعمیر و نگهداری آن وجود دارد.
موتورهای براش
این نوع موتور از قابلیت شارژ پایین‌تری برخوردار است و به طور معمول در ماشین‌های کنترلی با سرعت و قدرت پایین‌تر استفاده می‌شود. این موتور‌ها حساس به گرد و غبار، سایش، حرارت و جاروب هستند و در صورت عدم رعایت اصول استفاده از آنها، ممکن است عملکرد و عمر آنها کاهش یابد. برخي از نكات و ترفندهاي تعمير و نگهداري موتور براش عبارتند از:
چگونه موتور را تمیز کنیم
هنگام استفاده از ماشين كنترلي، موتور را با يك بادكش يا يك بُرس نظافت كنيد. اگر از گرد و غبار، خاک و مواد زائدی که ممکن است بر روی بُرس‌ها، جاروب‌ها، قطب‌ها و سیم‌های موتور ریخته باشد، پاک کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از سایش و افزایش حرارت موتور جلوگیری کنید و عملکرد و عمر آن را بهبود بخشید.
روش روغن کاری موتور
موتور را با یک روغن مخصوص موتور براش را روغن کاری کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از سایش و افزایش حرارت موتور جلوگیری کنید و عملکرد و عمر آن را بهبود بخشید. برای روغن کردن موتور، چند قطره روغن را بر روی بُرس‌ها، جاروب‌ها و قطب‌های موتور قرار دهید و موتور را چند دقیقه در حالت خاموش بچرخانید تا روغن به خوبی پخش شود.
موتور را تعویض کنید
موتور را در صورت لزوم تعویض کنید. اگر موتور دچار سایش، حرارت زیاد، صدای نامطلوب یا عملکرد نامناسب شده باشد، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد. برای تعویض موتور، ابتدا سیم‌های آن را از دستگاه جدا کنید و سپس پیچ‌های آن را باز کنید و موتور قدیمی را خارج کنید. سپس موتور جدید را در جای خود قرار داده و پیچ‌های آن را محکم کنید و سیم‌های آن را به دستگاه وصل کنید.
موتورهای براشلس
این نوع موتور از قابلیت شارژ بالاتری برخوردار است و به طور معمول در ماشین‌های کنترلی با سرعت و قدرت بالاتر استفاده می‌شود. این موتور‌ها حساس به حرارت، ضربه، نفوذ آب یا خاک هستند و در صورت عدم رعایت اصول استفاده از آنها، ممکن است عملکرد و عمر آنها کاهش یابد. برخی از نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری موتور براشلس عبارتند از:
خنک کردن موتور
موتور را با یک فن خنک کننده خنک کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از افزایش حرارت موتور جلوگیری کنید و عملکرد و عمر آن را بهبود بخشید. برای خنک کردن موتور، یک فن خنک کننده را بر روی بدنه موتور نصب کنید و آن را به منبع تغذیه وصل کنید. این فن باعث می‌شود هوای سرد به موتور برسد و حرارت آن را کاهش دهد.
تمیز کردن
موتور را با یک بادکش یا یک بُرس نظافت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از گرد و غبار، خاک و مواد زائدی که ممکن است بر روی قطب‌ها، سیم‌ها و سایر قطعات موتور ریخته باشد، پاک کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از سایش و افزایش حرارت موتور جلوگیری کنید و عملکرد و عمر آن را بهبود بخشید.
تعویض موتور
موتور را در صورت لزوم تعویض کنید. اگر موتور دچار حرارت زیاد، صدای نامطلوب یا عملکرد نامناسب شده باشد، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد. برای تعویض موتور، ابتدا سیم‌های آن را از دستگاه جدا کنید و سپس پیچ‌های آن را باز کنید و موتور قدیمی را خارج کنید.
نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری فرمان، دنده‌ها، تایرها و بدنه
فرمان، دنده‌ها، تایرها و بدنه یکی از قطعات حساس و مهم ماشین کنترلی هستند که از کنترل، استقامت، ثبات و زیبایی آن تاثیر می‌گذارند. بسته به نوع ماشین کنترلی شما (آفرود یا آنرود)، نکات و ترفندهای مختلفی برای تعمیر و نگهداری آنها وجود دارد.
فرمان
یکی از قطعات حساس و مهم ماشین کنترلی فرمان است که از کنترل و دقت آن تاثیر می‌گذارد. فرمان با استفاده از یک سروو (servo) به رادیو کنترل پاسخ می‌دهد و باعث چرخش چرخ‌های جلو می‌شود. برخی از نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری فرمان عبارتند از:
سروو را بررسی کنید
سروو یک قطعه الکترونیکی است که سیگنال‌های رادیو کنترل را به حرکت تبدیل می‌کند. اگر سروو خراب باشد، فرمان به درستی کار نخواهد کرد. برای بررسی سروو، ابتدا باتری را شارژ کنید و رادیو کنترل را روشن کنید. سپس چرخ‌های جلو را با دست به چپ و راست بچرخانید و به صدای سروو گوش دهید. اگر صدای سروو طبیعی باشد، یعنی سروو سالم است. اگر صدای سروو خش خش دارد، گیر کشیده است یا همچین صدای نامطلوب دیگری دارد، یعنی دچار آسیب و گرفتگی است و باید به آن رسیدگی شود. برای تعویض سروو، ابتدا سیم‌های آن را از دستگاه جدا کنید و سپس پیچ‌های آن را باز کنید و سروو قدیمی را خارج کنید. سپس سروو جدید را در جای خود قرار داده و پیچ‌های آن را محکم کنید و سیم‌های آن را به دستگاه وصل کنید.
چگونه تنظیم کنیم
فرمان باید به گونه‌ای تنظیم شود که چرخ‌های جلو در حالت عادی به صورت موازی باشند و در حالت چرخش به حداکثر زاویه برسند. برای تنظیم فرمان، ابتدا باتری را شارژ کنید و رادیو کنترل را روشن کنید. سپس ماشین را روی یک سطح صاف قرار دهید و فرمان را به حالت عادی ببرید. اگر چرخ‌های جلو موازی نبودند، میتوانید با تغییر طول لینک‌های فرمان آنها را تنظیم کنید. همچنین میتوانید با تغییر زاویه سروو هورن (servo horn)، فرمان را به حالت عادی ببرید. بعد از تنظیم فرمان در حالت عادی، فرمان را به چپ و راست بچرخانید و مطمئن شوید که چرخ‌های جلو به حداکثر زاویه ممکن برسند. اگر نرسیدند، میتوانید با تغییر تنظیمات نقطه پایانی (end point adjustment) در رادیو کنترل، فرمان را بهینه کنید.
چگونه فرمان را تعمیر کنید
فرمان ممکن است با ضربه، سقوط، گیر کشیدگی یا سایش دچار خرابی شود. برای تعمیر فرمان، ابتدا قطعات آسیب دیده را شناسایی کنید. معمولا قطعات آسیب دیده شامل لینک‌ها، جلوبنده‌ها، سروو هورن، سروو سِور (servo saver) و چرخ‌دار (caster) هستند. بعد از شناسایی قطعات آسیب دیده، آنها را با قطعات جدید تعویض کنید. بعضی از قطعات مثل لینک‌ها و جلوبنده‌ها قابل تعمیر هستند و میتوانید با استفاده از ابزار مناسب آنها را باز و بسته کنید و قطعات داخلی آنها را تعویض کنید.
دنده‌ها
دنده‌ها یکی از قطعات حساس و مهم ماشین کنترلی هستند که از قدرت و سرعت آن تاثیر می‌گذارند. دنده‌ها با استفاده از یک اسپید کنترلر (speed controller) به رادیو کنترل پاسخ می‌دهند و باعث چرخش چرخ‌های عقب می‌شوند. برخی از نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری دنده‌ها عبارتند از:
اسپید کنترلر را بررسی کنید
اسپید کنترلر یک قطعه الکترونیکی است که سیگنال‌های رادیو کنترل را به حرکت تبدیل می‌کند. اگر اسپید کنترلر خراب باشد، دنده‌ها به درستی کار نخواهند کرد. برای بررسی اسپید کنترلر، ابتدا باتری را شارژ کنید و رادیو کنترل را روشن کنید. سپس دستگاه را روشن کنید و به صدای اسپید کنترلر گوش دهید. اگر صدای اسپید کنترلر طبیعی باشد، یعنی اسپید کنترلر سالم است. اگر صدای اسپید کنترلر خش خش دارد، گیر کشیده است یا همچین صدای نامطلوب دیگری دارد، یعنی اسپید کنترلر خراب است و باید تعویض شود. برای تعویض اسپید کنترلر، ابتدا سیم‌های آن را از دستگاه و موتور جدا کنید و سپس پیچ‌های آن را باز کنید و اسپید کنترلر قدیمی را خارج کنید. سپس اسپید کنترلر جدید را در جای خود قرار داده و پیچ‌های آن را محکم کنید و سیم‌های آن را به دستگاه و موتور وصل کنید.
نکته دیگر
هنگام استفاده از ماشین کنترلی، دنده‌ها را با یک بادکش یا یک بُرس نظافت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از گرد و غبار، خاک و مواد زائدی که ممکن است بر روی دنده‌ها، شفت‌ها، بلبرینگ‌ها و سایر قطعات دستگاه ریخته باشد، پاک کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از سایش و افزایش حرارت دستگاه جلوگیری کنید و عملکرد و عمر آن را بهبود بخشید.
روغنکاری
دنده‌ها را با یک روغن مخصوص دستگاه روغنکاری کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا از سایش و افزایش حرارت دستگاه جلوگیری کنید و عملکرد و عمر آن را بهبود بخشید. برای روغنکاری کردن دستگاه، چند قطره روغن را بر روی دنده‌ها، شفت‌ها، بلبرینگ‌ها و سایر قطعات دستگاه قرار دهید و دستگاه را چند دقیقه در حالت خاموش بچرخانید تا روغن به خوبی پخش شود.
نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری تایرها و بدنه
تایرها و بدنه یکی از قطعات حساس و مهم ماشین کنترلی هستند که بر استقامت، ثبات و زیبایی آن تاثیر می‌گذارند. تایرها و بدنه با استفاده از یک شاسی (chassis) به هم متصل هستند و باعث انتقال قدرت و سرعت موتور به چرخ‌ها می‌شوند. برخی از نکات و ترفندهای تعمیر و نگهداری تایرها و بدنه عبارتند از:
